Bài thuốc trị mất ngủ do tâm can huyết hư

Sách cho rằng tâm can huyết hư nguồn sinh hóa bất túc, huyết trong mạch máu thiếu, tâm can mất chứng năng tàng chứa, nuôi dưỡng lên tâm não, làm tinh thần không yên, mất ngủ hồi hộp. Sau đây là một số bài thuốc phòng trị:

Hồi hộp mất ngủ do tâm âm hư: Dùng bài Thống tàng phương gia giảm: bạch thược 14g, đương quy 20g, liên nhục 12g, đơn bì 14g, a giao 12g, đăng tâm thảo 4g, đan sâm 14g, ngũ vị tử 12g, đảng sâm 12g, phục thần 16g, quy giao 10g, thục địa 20g. Sắc hoặc làm hoàn uống. Tác dụng: dưỡng tâm, điều huyết an thần. Trị chứng âm hư, huyết hư hỏa vượng lên tâm nóng bứt rứt vật vã, ra nhiều mồ hôi, mất ngủ, hơi thở ngắn, ăn kém.

Gia giảm: Nếu tâm nóng bứt rứt gia liên tử tâm 12g; tiểu đêm gia hắc đậu 20g, sinh địa 20g, khiếm thực 12g; khó ngủ, táo bón, gia bá tử nhân 12g.

Lưu ý: Không dùng cho người mắc chứng ăn ngủ kém do tỳ hư, khó ngủ bụng đầy, khó ngủ do tiểu nhiều.

Hồi hộp mất ngủ do can huyết hư: Dùng Toan táo nhân thang: táo nhân 20g, xuyên khung 12g, cam thảo 6g, tri mẫu 12g, phục linh 12g. Tùy chứng trạng của bệnh nhân có thể gia giảm cho thích hợp. Sắc uống ngày 1 thang, uống trước khi ăn hoặc lúc đói. Tác dụng: dưỡng can huyết an thần, thanh nhiệt trừ phiền. Trị chứng can huyết không đủ sinh ra hư phiền, khó ngủ, tim hồi hộp, váng đầu hoa mắt, ra mồ hôi trộm, miệng khô, mạch huyền hoặc tế sác.

Gia giảm: Nếu ra mồ hôi nhiều, gia mạch môn 14g, ngũ vị tử 12g để an thần liễm hãn; tức ngực do tâm huyết ứ, gia đan sâm 14g, xích thược 14g; người gầy huyết hư, gia thục địa 20g, đương quy 12g.

Lưu ý: Không dùng cho người mắc chứng can dương hư tình chí u uất, rầu rĩ không vui, hay sợ hãi.

Hồi hộp mất ngủ ăn kém do tâm tỳ hư: Dùng bài Quy Tỳ gia giảm: nhân sâm12g, phục thần 12g, táo nhân12g, hoàng kỳ 14g, bạch truật 12g, nhãn nhục 12g, đương quy 14g, mộc hương 4g, viễn chí 8g, chích thảo 4g, sinh khương 12g, đại táo 12g. Sắc hoặc làm hoàn uống. Tác dụng: kiện tỳ dưỡng tâm, ích khí bổ huyết. Trị tâm tỳ hư ăn ngủ kém, choáng đầu, chóng mặt, hồi hộp, huyết hư, huyết áp thấp.

Gia giảm: Nếu người gầy (tâm âm hư), gia thục địa 20g, bạch thược 12g; miệng khô, ho, gia mạch môn 12g; mất ngủ, táo bón, gia bá tử nhân 14g; mất ngủ ăn kém gia liên nhục 14g; ngủ mơ di tinh, gia khiếm thực 14g.

Lưu ý: Không dùng cho người mắc chứng tâm hỏa nóng bứt rứt khó ngủ.

Lương y Minh Phúc (Sức khỏe và Đời sống)