Ngâm chân hỗ trợ điều trị đột quỵ não

Để trị liệu trúng phong trong giai đoạn này, y học cổ truyền sử dụng rất nhiều biện pháp như dùng thuốc uống trong, châm cứu, xoa bóp, bấm huyệt, tập luyện khí công dưỡng sinh... trong đó có một cách thức là ngâm chân vào nước ấm hoặc nước thuốc chế từ các dược liệu.

Công thức 1: Nước tự nhiên hoặc nước khoáng đun sôi để nguội đến mức 38 - 43oC rồi ngâm chân trong chừng 30 phút, nước nguội thì hâm lại cho đạt độ ấm thích hợp. Khi ngâm, nước ấm sẽ kích thích vào các vùng phản xạ và các huyệt vị có tác dụng điều hòa khí huyết, lập lại cân bằng âm dương, phục hồi công năng của các tạng phủ, trong đó có não bộ và hệ thống thần kinh trung ương mà đạt được hiệu quả chữa bệnh.

Công thức 2: Lộ lộ thông 30g, quế chi 15g, thiên niên kiện 25g, ngưu tất 20g, đương quy 15g, hồng hoa 10g, thân cốt đằng 25g, thấu cốt thảo 15g, uy linh tiên 20g, mộc qua 15g, ngũ gia bì 20g, sắc lấy nước ngâm chân. Phương này có công dụng hoạt huyết tan ứ, cường gân mạnh cốt, thông kinh hoạt lạc, làm hết tê bì.

Công thức 3: Gừng tươi 60g, dấm ăn 100g, sắc lấy nước ngâm chân. Phương này có công dụng phát tán phong hàn, thông kinh hoạt lạc, rất có ích cho việc phục hồi công năng các tạng phủ, kích thích sự phục hồi của các chi thể bị liệt bại.

Công thức 4: Hoàng kỳ 90g, khương hoạt 40g, uy linh tiên 90g, nhũ hương 40g, một dược 20g, hổ phách 20g, nhục quế 10g, dấm ăn 100g, sắc lấy nước ngâm chân. Trong phương, hoàng kỳ ích khí hoạt huyết, làm giảm huyết áp; khương hoạt khu phong trừ thấp; uy linh tiên thông kinh hoạt lạc, tuyên thông ngũ tạng; nhũ hương và một dược có tác dụng hoạt huyết hóa ứ, giảm đau; hổ phách trấn kinh an thần, hoạt huyết hóa ứ; nhục quế ôn dương, làm dãn huyết quản, hỗ trợ máu lưu thông; dấm ăn bình can trấn phong. Phương thang này rất hữu ích cho việc trị liệu di chứng hậu trúng phong.

Công thức 5: Xuyên sơn giáp 12g, chế xuyên điểu 10g, thông chấp 20ml, sắc lấy nước ngâm chân. Trong phương, xuyên sơn giáp hoạt huyết, thông kinh hoạt lạc, kết hợp với xuyên điểu và thông chấp có tác dụng trừ phong, giảm đau, làm tan huyết ứ, rất có lợi cho việc phục hồi di chứng trúng phong.

Công thức 6: Thư cân thảo 30g, thấu cốt thảo 30g và hồng hoa 30g, sắc lấy nước ngâm chân, mỗi ngày 2-3 lần, mỗi lần 15-20 phút. Công dụng: khứ phong lợi thấp, ôn kinh, hoạt huyết thông lạc, chuyên dùng cho người di chứng trúng phong, tay chân co quắp

Công thức 7: Mộc qua, tang chi, đương quy, hoàng kỳ, xích thược và xuyên khung mỗi vị 50g, hồng hoa 15g, sắc lấy nước ngâm chân, mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 30 phút. Công dụng: ích khí hoạt huyết, thông kinh hoạt lạc, dùng cho người di chứng trúng phong bán thân bất toại.

Công thức 8: Hoàng kỳ 30-50g, xích thược, quy vĩ, can địa long, xuyên khung, đào nhân và hồng hoa mỗi vị 9g, đan sâm 15g, cương tàm 9g và ngô công 3 con, sắc lấy nước ngâm chân mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 30 phút. Công dụng: ích khí hoạt huyết, khứ ứ thông lạc, tức phong chỉ kính, dùng rất tốt cho việc trị liệu các chứng trạng hậu trúng phong.

Công thức 9: Rễ thương nhĩ tươi 60g, nấu nước ngâm chân, mỗi ngày 1 lần, mỗi lần 30 phút. Công dụng: tiêu thũng trừ phù, chuyên dùng cho những người bị phù nề tay chân hậu di chứng trúng phong, thường sau 7 ngày là đạt hiệu quả tốt.

Theo quan niệm của y học cổ truyền, bàn chân là một trong những bộ phận có khá nhiều vùng xuất chiếu của các tạng phủ của cơ thể, trong đó có hệ thống thần kinh trung ương và các huyệt vị quan trọng. Y học hiện đại cũng đã chứng minh, bàn chân là nơi dày đặc hệ thống đầu mút thần kinh và có tới 62 khu phản xạ thần kinh có liên quan tới toàn cơ thể. Khi ngâm chân, dưới tác động của sức nóng, sự thẩm thấu của các hoạt chất sẽ tác động vào các vùng phản xạ và các huyệt vị từ đó có tác dụng điều hòa công năng của các tạng phủ thông qua các phản xạ vào não, rất có ý nghĩa trong việc phục hồi di chứng trúng phong nói riêng và giữ gìn sức khỏe nói chung. Bởi vậy, có người cho rằng, bàn chân là “quả tim” thứ hai của cơ thể.

ThS. Hoàng Khánh Toàn