Nghệ tây - Crocus sativus

Nghệ tây - Crocus sativus

Tên đồng nghĩa: 
Crocus autumnalis Sm. danh dự. không hợp pháp.
Crocus officinalis (L.) Honck.
Crocus orsinii Parl.
Crocus Laculus Stokes
Crocus setifolius Stokes
Geanthus autumnalis Raf.
Safran officinarum Medik.

Nghệ tây (Tên khoa học: Crocus sativus) là một loài thực vật thuộc họ Diên vĩ. Loài này được Carl Linnaeus miêu tả khoa học đầu tiên năm 1753.

Nghệ tây là loài bản địa của Tây Nam Á và đã được trồng lần đầu ở Hy Lạp. Là bản sao di truyền đơn hình thái[5], loài này đã từ từ lan truyền khắp Lục địa Á-Âu và sau đó đã được đưa đến các khu vực của Bắc Phi, Bắc Mỹ, và Châu Đại Dương.

Gia vị làm từ nhụy hoa nghệ tây được gọi là saffron. Saffron nằm trong nhóm các gia vị đắt nhất thế giới. Saffron được thu hoạch từ cuối tháng 10 đến đầu tháng 11.

Nhụy hoa được phơi khô đến một mức độ nhất định. Gia vi saffron sẽ được tạo thành với một vị đắng đặc trưng.

Sau khi khô, nhụy hoa co lại còn khoảng 1/3 so với hoa tươi. Để có 1 kg saffron người ta cần đến 200.000 bông hoa.

Hình thái học

Crocus sativus có một cái ống đựng lá, lá bắc con , lá bắc con và cuống hoa. Chúng được bảo vệ bởi corm dưới lòng đất. C. sativus thường nở hoa màu tím vào mùa thu. Cây mọc cao khoảng 10 đến 30 cm. C. sativus là thể tam bội với 24 nhiễm sắc thể, có nghĩa là nó có số lượng nhiễm sắc thể đơn bội gấp ba lần. Điều này làm cho cây vô sinh do không có khả năng ghép cặp nhiễm sắc thể trong quá trình meiosis. 

Trồng trọt

Crocus sativus không được biết đến trong tự nhiên và tổ tiên của nó cũng không được biết. Loài Crocus cartwrightianus là tổ tiên có nhiều khả năng xảy ra nhất, nhưng C. thomassi và C. pallasii vẫn đang được coi là loài tiền thân tiềm năng. Nhân sinh dưỡng thủ công là cần thiết để tạo ra con cái cho loài này vì bản thân cây là một thể tam bội không tương đồng và bất dục đực, do đó làm cho nó không có khả năng sinh sản hữu tính. Việc không có khả năng tự sinh sản này ủng hộ giả thuyết rằng C. sativus là một thể đột biến có nguồn gốc từ C. carthwrightianus do kết quả của quá trình lai tạo chọn lọc.

Giun Crocus sativus nên được trồng cách nhau 4 inch và trong máng sâu 4 inch. Hoa phát triển tốt nhất ở những nơi có ánh nắng đầy đủ trong đất thoát nước tốt với hàm lượng hữu cơ vừa phải. Các nút này sẽ sinh sôi sau mỗi năm, và kéo dài 3-5 năm.

Sử dụng

Nghệ tây được coi là loại gia vị có giá trị nhất tính theo trọng lượng. Xem gia vị . Tùy thuộc vào kích thước của nhụy hoa được thu hoạch, cần 50.000–75.000 cây Crocus sativus để sản xuất khoảng 1 pound nghệ tây; mỗi bông hoa chỉ tạo ra ba vòi nhụy. Nhụy hoa nên được thu hoạch vào giữa buổi sáng khi hoa đã nở hết. Không nên nhầm lẫn cây nghệ tây ( Crocus sativus ) với nghệ tây "đồng cỏ" hoặc nghệ tây mùa thu ( Colchicum autumnale ) vì chúng có độc.

• Tác dụng thực sự của loại gia vị đắt hơn vàng ròng