Sâm Maca Peru - Lepidium meyenii Walp

Sâm Maca Peru - Lepidium meyenii Walp

Tên gọi khác: Ayak Chichira, Ayuk Willku, Ginseng Andin, Ginseng Péruvien, Lepidium peruvianum, Maca Maca, Maca Péruvien, Maino, Maka, Peruvian Ginseng, Peruvian Maca.

Tên khoa học: Lepidium meyenii Walp., 1843

Tên nước ngoài: Maca Root (Anh)

Đây là loài bản địa Andes cao của Peru quanh hồ Junin. Lepidium Meyenii được trồng lấy củ, và người dân bản xứ sử dụng nó như một loại rau củ trong thức ăn hàng ngày, một loại dược thảo quý đối với sức khỏe tổng thể, đặc biệt là giúp người phụ nữ cải thiện ham muốn tình dục.

Người phương Tây đầu tiên mô tả loài này là Gerhard Walpers vào năm 1843, và định danh cho loài này là Lepidium meyenii. Trong những năm 1990, tiến sĩ Gloria Chacon đã phân biệt rõ hơn nữa của các loài khác nhau. Bà xem là loài thảo dược tự nhiên được trồng rộng rãi ngày nay là một loài được thuần hóa mới, L. peruvianum. Hầu hết các nhà thực vật học ngày nay nghi ngờ sự khác biệt này, tuy nhiên, và tiếp tục gọi loài Maca được trồng là L. meyenii. Tên Latin được công nhận bởi Bộ Nông nghiệp Mỹ cũng tiếp tục là Lepidium meyenii. Có một cuộc tranh luận vẫn đang tiếp diễn về thuật ngữ chính xác, và liệu sự phân biệt giữa meyenii và peruvianum là đúng về mặt thực vật học hay không hay chúng cùng loài.

Sâm Maca Peru - Lepidium meyenii

Sâm Maca Peru là gì?

Sinh trưởng ở vùng núi cao thuộc dãy Andes - Nam Mỹ, Sâm Maca Peru là thảo dược có thân thảo cao từ 10 đến 20 cm. Lá cây đa hình, mọc đan xen vào nhau như một tấm thảm tròn gần mặt đất. Cây có hoa mọc thành cụm nhỏ ở trung tâm, hoặc hoa đơn ở nách lá.

Phần quý giá nhất của Sâm Maca Peru là rễ củ phình đại bên dưới mặt đất, có đường kính từ 3 đến 5 cm. Củ có nhiều màu sắc, nhưng phần lớn màu trắng ngà hoặc màu vàng. Đây là bộ phận giúp cây bám lấy mặt đất, hấp thụ nước và chất dinh dưỡng để lưu trữ, giúp cây tồn tại ngay trong những thời tiết khắc nghiệt nhất. Khả năng trích xuất chất dinh dưỡng từ môi trường xung quanh của rễ cây rất cao.

Nhờ vậy, Maca Peru có thể sinh trưởng trên những vùng đất khô cằn của dãy Andes, nơi mà hầu như không có loại cây nào tồn tại được. Ở độ cao trên 4000 mét, điều kiện đất đai nghèo dinh dưỡng và nhiều đá sỏi, gió mạnh, ánh nắng mặt trời gay gắt nhưng lại lạnh hơn cả nhiệt độ đóng băng, Maca Peru vẫn phát triển tốt và tích lũy trong rễ củ của mình những tinh túy quý giá của thiên nhiên.

Sau khi thu hoạch, Maca Peru có thể sử dụng ngay hoặc được phơi sấy khô để lưu trữ dài ngày. Nước ép của phần củ có mùi thơm nhẹ, vị ngọt dịu, có thể dùng hằng ngày như một loại sinh tố. Củ Sâm Maca Peru có thể chế biến cùng với các thực phẩm khác như trứng, sữa, bột… thành các món ăn đa dạng.

Lịch sử của Sâm Maca Peru

Sâm Maca Peru được sử dụng phổ biến trong thời gian gần đây nhờ tác dụng cân bằng hormone một cách tự nhiên, giúp cơ thể khỏe mạnh và tăng cường sinh lý. Tuy vậy, những bằng chứng khảo cổ học đã cho thấy loại thảo dược này đã được người Inca cổ đại sử dụng từ 2.000 năm trước. Họ xem đây là loại dược phẩm thiêng liêng, giúp tăng cường sức khỏe tình dục và mang đến nguồn sinh lực thần thánh Maca Peru được sử dụng chủ yếu cho hoàng tộc Inca, rồi mới đến các chiến binh, người dân.

Khi xâm lược Nam Mỹ, người Tây Ban Nha bắt đầu biết đến công dụng của Sâm Maca Peru và cũng bắt đầu sử dụng loại thảo dược này. Tuy vậy, Maca Peru chỉ được mô tả lần đầu tiên vào năm 1843 bởi nhà thực vật học người Đức Wilhelm Walpers Gerhard khi ông thực hiện một số nghiên cứu ở vùng cao nguyên Puno.

Năm 1945, tiến sĩ August Weberbauer cũng mô tả một số loại cây Lepidium Meyenii sinh trưởng ở độ cao hơn 4.000 mét so với mực nước biển, nhưng ông gọi đây “cây Puna”. Một số nghiên cứu về thảo dược của ông hiện vẫn được lưu trữ ở viện bảo tàng thực vật học ở Chicago.

Khả năng tăng cường sinh sản của Sâm Maca Peru được hỗ trợ lâm sàng vào năm 1961, trong một nghiên cứu của Tiến sĩ Gloria Chacon – một nhà sinh học nổi tiếng. Đến năm 1989, Tiến sĩ Gloria Chacon cũng đã công bố thêm một nghiên cứu khác, trong đó cô đặt tên cho loài thảo dược này là “Lepidium Peruvianum Chacon sp.”, thêm một tên khoa học mới cho Sâm Maca Peru.

Sau đó, hàng loạt các nghiên cứu khoa học khác cũng đã được tiến hành và khẳng định các tác dụng cũng như tính an toàn của loài thảo dược có lịch sử hơn 2.000 năm qua này. Đặc biệt, công dụng đối với sức khỏe tình dục của Lepidium Meyenii ngày càng được chú trọng nghiên cứu.

Hiện nay, Lepidium Meyenii được sử dụng rộng rãi tại Hoa Kỳ và nhiều quốc gia trên thế giới, như một biện pháp cân bằng hormone một cách tự nhiên, đặc biệt ở nữ giới, giúp tăng cường sinh lực và chức năng sinh lý. Lepidium Meyenii có thể sử dụng một mình, hoặc kết hợp cùng các thảo dược khác để tăng hiệu quả mà không có tương kỵ.

Củ sâm Maca Peru tươi

Thành phần của Sâm Maca Peru

Sterols: Sterol có tác dụng giúp màng tế bào nguyên vẹn, giảm viêm, giữ ẩm và cải thiện làn da trong quá trình biến dưỡng. Sterol còn có tác dụng ức chế hấp thu cholesterol, Sterol còn có khả năng chống oxi hoá. Người ta còn gọi đây là những phytosterols, được xem như chất làm giảm cholesterol một cách tự nhiên. Do đó, thảo dược này rất hữu ích đối với người có vấn đề về tim mạch, chống đột quỵ.

Vitamin: Lepidium Meyenii chứa nhiều Vitamin B1, B2 và B12 góp phần giúp sản xuất năng lượng, đồng thời thúc đẩy quá trình trao đổi chất, giúp làn da khỏe mạnh và sức khỏe cơ bắp, Vitamin C giúp chống oxy hóa, tăng cường hệ thống miễn dịch.

Chất khoáng: Lepidium Meyenii chứa 31 loại chất khoáng khác nhau như canxi, sắt, ma giê, phốt pho, kali, kẽm vv… hỗ trợ cho cấu trúc tế bào và các chức năng sinh lý của cơ thể.

Carbohydrates: Lepidium cũng giàu carbonhydrates – nguồn gốc chính của năng lượng tự nhiên. Kết hợp cùng nhóm Alkaloids và các chất dinh dưỡng khác, Lepidium Meyenii mang đến một nguồn năng lượng lâu dài.

Fatty Acids: Lepidium Meyenii chứa nhiều axit béo cần thiết cho sự hình thành của màng tế bào, và sự phát triển, hoạt động của não bộ và hệ thống thần kinh. Đây cũng là nguồn cung cấp các sterol cho tác động tương tự như các nội tiết tố trong cơ thể nữ giới như testosterone, estrogen và progresterone.

Proteins: Trung bình trong 100gr Lepidium Meyenii chứa 11 gr protein có hoạt tính sinh học (“bio-available” protein). Đây là thành phần quan trọng, cần thiết cho sự phát triển, hoàn thiện và thay thế tế bào.

Glucosinolates: Lepidium Meyenii chứa nhóm glucosinolates, có tác động lên chức năng sinh sản, kích thích tình dục và thay đổi quá trình chuyển hóa estrogen theo hướng có lợi. Các nghiên cứu còn khẳng định nhóm glucosinolates còn có tác dụng mạnh trong điều trị ung thư, tác động lên hệ enzyme, ngăn ngừa sự đột biến gen.

Saponins: Saponin vốn là thành phần quan trọng trong các loại sâm, nhân sâm. Saponin trong Lepidium Meyenii cho tác dụng chống oxy hóa, chống ung thư, kháng viêm và giải độc máu.

Alkaloids: Alkaloid chứa trong Lepidium Meyenii cho tác dụng kích hoạt não điều tiết hormone, giúp chuyển hóa canxi và phốt pho trong máu.

Củ Bột sâm Maca Peru khô

Công dụng của Sâm Maca Peru:

Lepidium Meyenii được sử dụng khá phổ biến nhờ tác dụng tăng cường sinh lực, giúp cơ thể khỏe mạnh lâu dài, thay vì chỉ mang đến hiệu quả nhất thời như các hoạt chất khác (caffeine…). Tuy vậy, công dụng hàng đầu của Lepidium Meyenii vẫn là tăng cường sinh lý, giúp phụ nữ có được đời sống tình dục viên mãn, đồng thời làm giảm các triệu chứng của giai đoạn tiền mãn kinh – mãn kinh.

Các nghiên cứu khoa học đã cho thấy Lepidium Meyenii giúp tạo sự cân bằng có lợi theo kiểu hormone sinh dục như testosterone, estrogen, progesterone. Ngoài ra, Lepidium Meyenii còn có tác dụng trên hệ thần kinh trung ương làm tăng nồng độ serotonin và dopamine trên vỏ não, là những hormone tham gia vào quá trình tình dục. Nhờ đó, Lepidium Meyenii giúp phụ nữ cải thiện các triệu chứng giảm ham muốn, khô âm đạo, khó đạt khoái cảm.

Đặc biệt, dù có tác động vào sự cân bằng hormone nhưng Lepidium Meyenii lại không hề chứa các thành phần nội tiết tố cũng như không làm ảnh hưởng đến nồng độ của estrogen, progesterone và testosterone trong cơ thể. Lepidium Meyenii được xem như giải pháp an toàn thay cho liệu pháp hormone thay thế. Loại thảo dược này chứa các sterol có tác động giúp cơ thể tự điều tiết bộ các hormone sao cho phù hợp với độ tuổi, tình trạng sức khỏe của từng người. Nhờ vậy, cơ thể phụ nữ sẽ thích nghi một cách nhẹ nhàng với các thay đổi tự nhiên mà tạo hóa quy định trong giai đoạn tiền mãn kinh – mãn kinh. Quá trình mãn kinh vẫn diễn ra nhưng các triệu chứng khó chịu trong mãn kinh đã được xoa dịu một cách hiệu quả.

Nếu bạn nghĩ chỉ có nam giới mới dùng sâm Maca thì quan điểm này vẫn còn thiếu sót. Maca có thể được sử dụng cho cả phụ nữ ở giai đoạn tiền và mãn kinh, phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, người già, người bị bệnh, người mới ốm dậy, người lao động nặng hoặc làm việc trong môi trường cần sự tập trung cao,…. Cụ thể, những công dụng của sâm Maca được nghiên cứu cho đến nay là:

• Nâng cao khả năng sinh lý cho cả nam và nữ giới: Trong một số nghiên cứu, chất Macaenes và Macamides được tìm thấy trong sâm Maca Peru như một hợp chất có khả năng gia tăng hành vi tình dục cho cả nam và nữ giới.
• Tăng cường sinh lực giúp cơ thể chống lại mệt mỏi, căng thẳng, giúp dễ ngủ: Sâm Maca được chỉ ra là có khả năng giảm căng thẳng, tức giận và mệt mỏi. Trong một cuộc khảo sát tự nhận thức đã cho thấy rằng sâm Maca hoạt động như energizer có khả năng làm tăng năng lượng ở người sử dụng.
• Tăng trí nhớ và sự tập trung: Nghiên cứu công bố năm 2011 trên 80 người đàn ông dùng Maca tại Trung Quốc chỉ ra, Maca giúp tăng 10% trí nhớ và tốc độ học tập gần 15%.
• Làm giảm các triệu chứng của thời kỳ tiền mãn kinh và mãn kinh như: khô âm đạo, lãnh cảm: Đối với phụ nữ tiền mãn kinh, mãn kinh sâm Maca Peru giúp cân bằng hormone làm giảm các triệu chứng: nóng bừng, bốc hỏa, khô âm đạo, lãnh cảm,…
• Tăng năng lượng và sức chịu đựng cơ thể: Nghiên cứu đã chỉ ra, một người đàn ông bình thường sau khi dùng Maca peru 12 ngày liên tiếp có thể đạp xe với đoạn đường dài 40km. Một nghiên cứu khác còn chỉ ra, Maca có khả năng làm tăng sức chịu đựng của cơ thể thêm 20%
• Giảm huyết áp: Maca chứa nhiều kali, potassium dinh dưỡng quan trọng trong giảm cao huyết áp và là một Metabolie chính hữu dụng đối với bệnh nhân cao huyết áp.
• Cải thiện tình trạng loãng xương: Trong một nghiên cứu ngẫu nhiên trên 95 bệnh nhân viêm xương khớp, sâm Maca (1.500mg) kết hợp với Guianesis (300mg) được các bệnh nhân sử dụng 2 lần/ngày. Sau 8 tuần cải thiện đáng kể tình trạng đau, cứng đơ xương khớp ở hoạt động của các bệnh nhân.
• Cải thiện chất lượng, số lượng và khả năng di chuyển của tinh trùng. Hỗ trợ điều trị hiếm muộn con: Trong một nghiên cứu đối với 9 người đàn ông khỏe mạnh. Sau 4 tháng sử dụng Maca, ở những người đàn ông này đều có sự gia tăng khối lượng tinh dịch, số lượng tinh trùng.
• Tăng cường khả năng sinh sản ở nữ: Trong sâm Maca Peru có chứa 10 – 12% Arginin – loại amino acid làm tăng khả năng sinh sản.
• Hỗ trợ điều trị phì đại tuyến tiền liệt: Trong thực tế, các nghiên cứu trước đây cho thấy rằng sâm Maca Peru (đặc biệt là Maca đỏ) ảnh hưởng lên kích thước tuyến tiền liệt mà không làm thay đổi nồng độ Testosterone hoặc estradiol ở đối tượng được thử nghiệm.
• Ngăn ngừa và chữa chứng rối loạn cương dương (Maca còn được gọi là dược lực Maca): Trong một nghiên cứu ngẫu nhiên, Maca được chia làm 2 liều: 1,5g/ngày và 3g/ngày cho những bệnh nhân bị rối loạn cương dương. Kết quả cho thấy, đối với bệnh nhân dùng 3g/ngày, Maca làm thúc đẩy tuần hoàn máu tốt hơn, giúp cải thiện đáng kể tình trạng rối loạn cương dương. Tuy nhiên, kết quả ngược lại so với người chỉ dùng 1.5g/ngày sâm Maca.
• Thúc đẩy quá trình giảm cân: Sâm Maca chứa nhiều vitamin B rất cần thiết cho việc sản xuất năng lượng trong cơ thể, đồng thời giúp người sử dụng đốt cháy nhiều chất béo hơn, giúp giảm cân hiệu quả.
• Chăm sóc da: Nhiều người dùng sâm Maca Peru để giải quyết các vấn đề về da như: chữa mụn, làm giảm độ nhạy cảm của da, giúp da thích ứng với nhiệt độ khắc nghiệt,…

Liều lượng dùng Maca Peru:

• Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, mỗi ngày không nên dùng quá 3gr sâm Maca. Đối với nam thường là 3gr/ngày, còn với nữ giới là 1gr/ngày. Sau 1 tuần đầu tiên sử dụng, người dùng có thể cảm nhận được sự cải thiện về sức khỏe của mình.
• Theo kiểm định khoa học lâm sàng, để thấy được rõ nhất công dụng của sâm Maca, người dùng có thể dùng liên tục từ 8 – 12 tuần.
• Cho đến nay, chưa có ghi nhận trường hợp nào bị phản ứng phụ khi dùng Maca. Tuy nhiên, dựa trên một số khuyến cáo thì người bị sỏi thận, và phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú nên cần cân nhắc khi sử dụng sâm Maca.

Cách dùng Sâm Maca Peru:

• Ăn sống: Sâm Maca có vị ngọt, thơm nên ăn rất dễ. Sau 30 ngày sử dụng, sâm Maca sẽ cho thấy tác dụng rất rõ đối với khả năng sinh lý. Người dân Peru có thói quen phơi khô rồi dùng trực tiếp củ Maca. Tuy nhiên họ khuyên nên luộc củ Maca với nước để Maca hấp thụ cùng với nước hoa quả.
• Hãm trà: Sau khi phơi khô củ Maca, bạn có thể thái thành từng lát mỏng hoặc xay nhuyễn thành bột rồi hãm với nước sôi. Mỗi ngày khoảng 5 – 10g Maca, uống như uống trà.
• Hầm với thịt: Maca Peru 15 – 20g hầm cùng với gà hoặc sườn heo, móng giò heo trong 40 – 60 phút chúng ta sẽ có một món hầm hấp dẫn và bổ dưỡng. Khả năng sinh lý, tình trạng mệt mỏi hay đau mỏi xương khớp của người dùng cải thiện rõ hơn sau 30 ngày sử dụng.
• Nấu lẩu: Cho 2 – 3 củ Maca thái lát vào nồi lẩu giúp bổ sung thêm dinh dưỡng cho mọi người.
• Nghiền ra dạng bột: Xay Maca thành bột để pha với nước nóng, nấu cháo, ăn kèm với sinh tố, caramen hay làm bánh vv…
• Ngâm rượu với củ Maca (Maca tửu): dùng 1kg Maca ngâm với 5 – 8 lít rượu 45 độ (tốt nhất là rượu nếp). Sau 30 ngày là có thể dùng được. Mỗi ngày uống 2 – 3 lần trong bữa ăn hoặc trước khi đi ngủ mỗi lần 15 – 30 ml.

Lưu ý: Tác dụng có thể thay đổi tùy theo cơ địa mỗi người.