Vị thuốc tục đoạn trrị xương khớp, gãy xương, động thai

Thông tin dược liệu: Tục đoạn là bộ rễ phơi hay sấy khô của cây xuyên tục đoạn hay trụ tục đoạn, thuộc họ tục đoạn. 

Tục đoạn là bộ rễ phơi hay sấy khô của cây xuyên tục đoạn hay trụ tục đoạn, thuộc họ tục đoạn. Theo Đông y, tục đoạn vị đắng cay, tính hơi ôn; vào kinh can và thận, có tác dụng bổ can ích thận, nối liền gân cốt, thông huyết mạch, cầm máu, giảm đau. Dùng làm thuốc bổ, chữa đau lưng, mỏi gối; trị sưng tấy do té ngã gãy xương, động thai dọa sẩy, ít sữa sau khi đẻ, nam giới di tinh. Liều dùng, cách dùng: 12 - 20g. Làm thuốc trừ phong nên dùng sống, làm thuốc cầm máu thì phải sao. Sau đây là một số có dùng tục đoạn:

• Dùng cho người can thận đều suy nhược, sống lưng và thắt lưng đau buốt, phong thấp đau buốt các khớp xương và chân tay.

Bài 1 - Hoàn tục đoạn: tục đoạn 12g, ngũ gia bì 12g, ý dĩ nhân 12g, phòng phong 12g, ngưu tất 12g, tỳ giải 12g, thục địa 20g, bạch truật 12g, khương hoạt 8g. Các vị nghiền thành bột mịn, làm viên hoàn. Ngày uống 2 - 3 lần, mỗi lần 12g, chiêu với nước muối loãng hoặc rượu ấm. Trị can thận suy nhược, sống lưng và thắt lưng đau buốt. 

Bài 2: tục đoạn 10g, ngưu tất 10g, đỗ trọng 10g, tang ký sinh 10g, câu kỷ tử 5g, đương quy 5g, hà thủ ô đỏ. Sắc uống trong ngày. Có thể ngâm rượu uống. Bổ can thận, chữa đau mỏi gân cốt, đặc biệt ở người già.

Bài 3: tục đoạn 20g, ngưu tất 20g, tỳ giải 20g, phòng phong 20g, xuyên ô (chế) 20g. Tán thành bột, luyện với mật làm hoàn. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 8g, chiêu với nước. Trị đau nhức tứ chi do phong thấp.

• Trị gãy xương, vết thương sưng tấy:

Bài 1 - Tiếp cốt tán: nhũ hương sao 12g, một dược sao 12g, tự nhiên đồng 12g, thổ miết trùng 12g, huyết kiệt 12g, tục đoạn 12g, đương quy 12g, cốt toái bổ 12g. Sắc uống.

Bài 2: hồng hoa 12g, mộc hương 8g. Hai vị nghiền thành bột mịn. Ngày uống 2 - 3 lần, mỗi lần 12g, chiêu với nước đun sôi. Có thể nhào với rượu hoặc giấm làm thành bột hồ nhão, đắp vào chỗ đau. Trị gãy xương không liền.

Bài 3: tục đoạn, cốt toái bổ, ngưu tất, nhũ hương, một dược, tam thất, đỗ trọng, đương quy, xuyên khung; mỗi vị 5g. Sắc nước uống trong ngày. Chữa vết thương sưng tấy, gãy xương.

• Trị phụ nữ đới hạ, động thai:

Bài 1 -  Hoàn tục đoạn: tục đoạn 12g, đương quy 12g, long cốt 12g, hoàng kỳ 12g, xích thạch chi 12g, địa du 12g, thục địa 16g, xuyên khung 6g, ngải diệp 6g.

Các vị nghiền thành bột, làm viên hoàn. Ngày 2 lần, mỗi lần 8g, chiêu với nước đun sôi. Trị phụ nữ băng lậu đới hạ, động thai, nguy cơ sẩy thai.

Bài 2: tục đoạn 60g, đỗ trọng 60g, táo nhục vừa đủ. Tục đoạn tẩm rượu sao, đỗ trọng tẩm nước gừng sao đứt tơ; tán bột. Trộn với táo nhục tạo khối mềm dẻo, làm viên bằng hạt ngô. Mỗi ngày uống 30 viên, chiêu thuốc bằng nước cháo. Chữa động thai, dọa sẩy thai khi có thai được 2 - 3 tháng.

Phụ nữ ít sữa, sữa không xuống sau đẻ: tục đoạn 15g, đương quy 5g, xuyên khung 5g, xuyên sơn giáp 6g, ma hoàng 6g, thiên hoa phấn 8g. Sắc uống.

Kiêng kỵ: Người có chứng thực nhiệt không được dùng.

• Cây dược liệu cây Tục đoạn - Dipsacus japonicus Miq

TS. Nguyễn Đức Quang