Đông trùng hạ thảo - Dược lý và công dụng y học

Từ đó, loại nấm sâu bướm này được xếp vào loại thượng dược, sử dụng trong các phương thang ghi chép trong thư tịch y học cổ truyền của Tây Tạng và Trung Quốc, có công năng dưỡng phế, bổ thận, ích tinh. Với sự phát triển của khoa học công nghệ hiện đại, Đông trùng Hạ thảo đã được nghiên cứu và nuôi cấy thành công, đảm bảo giữ nguyên hàm lượng dược tính có trong nó. Vào năm 2015, nhóm nghiên cứu của TS. Đinh Minh Hiệp và cộng sự đã công bố nuôi cấy thành công chủng nấm Đông trùng Hạ thảo Cordyceps sinensis có nguồn gốc Tây Tạng quý giá giúp nhiều người có thể tiếp cận loại dược liệu vàng này, mở ra phương pháp chăm sóc bản thân bằng việc sử dụng các sản phẩm bổ trợ có nguồn gốc thiên nhiên.

Đông trùng Hạ thảo là gì?

Đông trùng Hạ thảo là một loại dược liệu quý có bản chất là dạng ký sinh của loài nấm Cordyceps sinensis thuộc nhóm nấm Ascomycetes trên cơ thể ấu trùng của loài bướm đêm chi Thitarodes. Vào mùa đông, bào tử nấm bắt đầu ký sinh vào ấu trùng bướm đêm và sử dụng nguồn dinh dưỡng của chúng cho tới lúc chết. Khi hè đến, tiết trời ấm áp, nấm bắt đầu phát triển, mọc ra từ đầu con sâu như một ngọn cỏ và vươn lên khỏi mặt đất. Đông trùng Hạ thảo chỉ được phát hiện vào mùa hè ở một số cao nguyên xung quanh dãy Himalaya có độ cao từ 3.500 – 5.000m so với mực nước biển như Tây Tạng, Bhutan, Nepal,…

Tại Việt Nam, Đông trùng Hạ thảo đã được công bố nuôi cấy tại Việt Nam vào năm 2015, là kết quả nghiên cứu bền bỉ của nhóm tác giả TS. Đinh Minh Hiệp, TS Trương Bình Nguyên và PGS.TS Lê Huyền Ái Thúy, đánh dấu Việt Nam trở thành quốc gia thứ 5 trên thế giới nuôi trồng thành công chủng nấm này sau Mỹ, Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản. Công dụng mà Đông trùng Hạ thảo mang lại được công bố như: Hỗ trợ tăng cường miễn dịch, bổ phổi, bảo vệ gan thận, tăng cường sinh lý, kháng khối u, kháng viêm, …

Phân loại Đông trùng Hạ thảo

Hiện nay, nấm ký sinh côn trùng (nấm trùng thảo) có khoảng hơn 500 loài được phát hiện, một số loài đã được thương mại phổ biến tại thị trường Việt Nam như: Cordyceps sinensis, Cordyceps militaris, Cordyceps takaomontana (Isaria tenuipes), Cordyceps cicadae,…

Nhộng trùng thảo Cordyceps militaris là một dạng ký sinh của loài nấm Cordyceps militaris trên cơ thể ấu trùng của nhiều loại sâu bướm, được tìm thấy ở độ cao từ 0 – 2.000m so với mực nước biển và phân bố ở khắp mọi nơi trên thế giới. Việc nuôi cấy nhân tạo chủng nấm này cũng trở nên phổ biến tại Việt Nam, có vai trò hỗ trợ cho giấc ngủ ngon, kháng khối u, kháng viêm, giảm mệt mỏi,…

Bông tuyết trùng thảo Cordyceps takaomontana là dạng nấm ký sinh của loài nấm Cordyceps takaomontana trên ấu trùng của bộ cánh vảy Lepidoptera và còn có tên gọi khác là Isaria tenuipes, được tìm thấy ở rất nhiều quốc gia trên thế giới và phân phối rộng rãi tại Việt Nam. Bông tuyết trùng thảo cũng được nuôi cấy nhân tạo rất phổ biến với vai trò hỗ trợ cải thiện các bệnh viêm phế quản, phổi, thận và ức chế tế bào lạ,…

Hoa vân nam Cordyceps cicadae (Isaria cicadae) là một loại nấm ký sinh côn trùng thuộc bộ Claviciptaceae, chi Cordyceps, ký chủ trên ấu trùng của nhiều loài thuộc bộ cánh vảy Lepidoptera. Cordyceps cicadae phân bố chủ yếu ở vùng châu Á, đặc biệt ở Trung Quốc và đang được nuôi trồng phổ biến ngay tại nước ta. Hoa vân nam được sử dụng làm thực phẩm và hỗ trợ giảm căng thẳng, hồi hộp, sốt rét và đái tháo đường,…

Tuy nhiên, trên thị trường vẫn luôn có tình trạng “gọi tên quy chụp”. Nhiều loại nấm thuộc họ nấm ký sinh côn trùng đều được gọi tên là Đông trùng Hạ thảo. Như vậy, người tiêu dùng sẽ rất khó nhận biết được đâu là sản phẩm mà mình đang cần.

Công dụng của Đông trùng Hạ thảo với sức khỏe qua lăng kính y học

Đông y và Tây y có những phương pháp xử lý khác biệt nhưng điểm chung của cả 2 phương pháp là đều thấy được tiềm năng dược lý có trong Đông trùng Hạ thảo, áp dụng vào thực tiễn hỗ trợ nâng cao sức khỏe mang lại hiệu quả tích cực.

Theo Đông y: Nấm Đông trùng Hạ thảo được coi là một dược liệu truyền thống của Trung Quốc và hỗ trợ đẩy lùi nhiều bệnh nan y. Đông trùng Hạ thảo hỗ trợ đẩy lùi các chứng rối loạn lipid máu, viêm phế quản mạn, hen phế quản, viêm thận mạn tính, suy thận, rối loạn nhịp tim, cao huyết áp, viêm mũi dị ứng, viêm gan B mạn tính và thiểu năng sinh dục. Tại Viện nghiên cứu nội tiết Thượng Hải (Trung Quốc), nấm Đông trùng Hạ thảo đã được dùng để hỗ trợ cải thiện liệt dương có hiệu quả tốt.

Theo Tây y: Các hoạt chất dược liệu của loại nấm Cordyceps sinensis ứng dụng trong hỗ trợ đẩy lùi ̣bệnh và nâng cao sức khỏe con người, có thể kể đến như polysccharide, adenosine, beta-glucan, acid cordycepic, … có vai trò trong ức chế khối u, kháng viêm, chống lại quá trình oxy hóa, tăng cường miễn dịch, …

Theo Sức khỏe và Đời sống