Cây Chua Me Đất Hoa Vàng (Oxalis corniculata) – Công dụng, Bài thuốc và Nghiên cứu Khoa học

Tên gọi khác: Chua me đất hoa vàng, Chua me ba chìa, Toan tương thảo, Me đất, Sỏm hém (Tày), Mía pióp (Dao)
Tên khoa học: Oxalis corniculata L.
Họ: Chua me đất (Oxalidaceae)

1. Đặc điểm và Mô tả Cây Chua Me Đất Hoa Vàng

Cây chua me đất hoa vàng là loài cây thảo, sống nhiều năm, mọc bò sát đất với thân mảnh, màu đỏ nhạt và hơi có lông. Lá của cây có cuống dài và chia thành ba lá chét hình tim, mềm mại. Hoa của cây có màu vàng tươi, mọc thành tán từ 2-4 hoa. Quả nang thuôn dài, khi chín mở ra để phát tán hạt đi xa.

Mùa hoa: Tháng 3-7 hàng năm.

2. Phân bố và Thu hái

Cây chua me đất hoa vàng là loài thực vật phổ biến ở nhiều nước châu Âu và châu Á. Tại Việt Nam, cây mọc nhiều ở các khu vực ẩm ướt, đất mát và đầy đủ ánh sáng như bờ ruộng, bãi đất hoang, vườn nhà. Người ta thường thu hái cây quanh năm, nhưng thời điểm tốt nhất là vào tháng 6-7 khi cây đạt độ phát triển cao nhất.

Bộ phận dùng: Toàn cây – Herba Oxalis Corniculatae.

Cách thu hái và chế biến: Cây sau khi thu hái được rửa sạch và có thể dùng tươi hoặc phơi khô trong bóng râm. Trong dân gian, cây thường dùng tươi để làm rau ăn hoặc làm thuốc.

3. Thành phần Hóa học

Cây chua me đất hoa vàng chứa nhiều thành phần hóa học quan trọng như:

• Acid oxalic và oxalat kali có tác dụng tiêu viêm và kháng khuẩn.
• Vitamin và khoáng chất: Trong lá và thân cây có chứa Photpho (P), Caroten, Vitamin B1, B2 và Vitamin C – những dưỡng chất có lợi cho sức khỏe tổng quát và hỗ trợ tăng cường miễn dịch.

4. Tính vị và Tác dụng Dược lý

Tính vị: Vị chua, tính mát, không độc.
Quy kinh: Vào kinh can, tỳ, vị.

Cây chua me đất hoa vàng có nhiều tác dụng dược lý quan trọng như:

• Thanh nhiệt giải độc giúp làm mát cơ thể.
• Kháng khuẩn và tiêu viêm để điều trị các bệnh nhiễm khuẩn, nhiễm trùng.
• Giảm đau, lợi tiêu hóa, hạ huyết áp và lợi tiểu hỗ trợ điều trị bệnh gan, đường tiết niệu và hệ tiêu hóa.

5. Công dụng và Chỉ định trong Y học

5.1. Công dụng chữa bệnh

Cây chua me đất hoa vàng có công dụng chính trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh như:

• Đường hô hấp: Điều trị ho, sổ mũi, viêm họng và sốt.
• Gan và tiêu hóa: Giảm viêm gan, viêm ruột và điều trị bệnh lỵ, tiêu chảy.
• Đường tiết niệu: Hỗ trợ điều trị viêm đường tiết niệu và tiểu rắt.
• Thần kinh và huyết áp: Điều trị suy nhược thần kinh và cao huyết áp.
• Ngoài da: Chữa lành các vết thương ngoài da, bệnh chàm, nấm da chân và bỏng.

5.2. Bài thuốc từ Chua Me Đất Hoa Vàng

1. Huyết áp cao, viêm gan cấp tính và mạn tính: Chua me đất 30g, Bạch đầu ông 15g, Hạ khô thảo 10g, Cúc hoa vàng 15g sắc uống.
2. Viêm đường tiết niệu: Chua me đất 30g, Bòng bong 15g, Kim tiền thảo 15g, Dây vác Nhật 15g sắc uống.
3. Suy nhược thần kinh: Chua me đất 30g, lá Thông đuôi ngựa 30g sắc uống.
4. Giảm sốt và thanh nhiệt: Giã nát một nắm chua me đất, thêm nước, vắt lấy nước cốt uống.
5. Chữa bong gân, sưng đau: Giã nát chua me đất, đắp lên vùng bị tổn thương.
6. Trị ho: Chua me đất 40g, rau má 40g, lá xương sông 20g, cỏ gà 20g giã nhỏ, vắt lấy nước uống trong ngày.
7. Viêm họng: 50g chua me đất tươi, thêm 2g muối, nhai và nuốt từ từ.
8. Mất ngủ: Chua me đất 20g, lá thông đuôi ngựa 6g sắc nước uống.

6. Nghiên cứu Khoa học về Cây Chua Me Đất Hoa Vàng

Các nghiên cứu hiện đại cho thấy chua me đất hoa vàng chứa nhiều chất có khả năng chống oxy hóa và kháng khuẩn mạnh mẽ. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng cây này có tác dụng đáng kể trong việc hỗ trợ điều trị nhiễm trùng da, viêm nhiễm đường hô hấp và tiêu hóa. Một số hợp chất trong cây, như acid oxalic, còn có tác dụng thanh nhiệt, giúp cơ thể giảm nhiệt nhanh chóng, đặc biệt trong các trường hợp sốt.

Ngoài ra, thành phần khoáng chất và vitamin trong cây còn giúp tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ tốt cho những người suy nhược thần kinh và cao huyết áp. Tuy nhiên, do chứa acid oxalic, cây có khả năng gây sỏi thận nếu sử dụng dài ngày.

7. Lưu ý khi Sử dụng

• Liều dùng: Mỗi ngày dùng từ 30-50g lá tươi hoặc 5-10g cây khô để sắc uống. Khi dùng ngoài, có thể giã cây tươi đắp lên vùng da bị tổn thương hoặc hơ nóng để đắp trị bong gân.
• Đối tượng cần lưu ý: Những người có tiền sử sỏi tiết niệu, sỏi thận không nên sử dụng cây này do hàm lượng acid oxalic cao.
• Sử dụng dài ngày cần thận trọng: Dùng quá liều hoặc liên tục có thể gây tích tụ oxalat, dẫn đến nguy cơ hình thành sỏi trong cơ thể.

Kết luận

Cây chua me đất hoa vàng (Oxalis corniculata) là một loại thảo dược quý với nhiều công dụng trong y học cổ truyền và hiện đại. Không chỉ giúp thanh nhiệt, giải độc, hỗ trợ điều trị các bệnh về hô hấp, tiêu hóa và tiết niệu, chua me đất hoa vàng còn có tác dụng làm lành các vết thương ngoài da, kháng khuẩn và giảm đau hiệu quả. Tuy nhiên, cần lưu ý về liều lượng và thời gian sử dụng để đảm bảo an toàn, tránh các tác dụng phụ không mong muốn.