Vị thuốc Cao lương khương và 10 bài thuốc nam trị bệnh từ củ riềng

1. Đặc điểm và công dụng của vị thuốc cao lương khương

Để làm thuốc, có thể thu hái cao lương khương vào mùa Thu Đông hoặc sang Xuân trước vụ mưa phùn. Củ riềng đào về, rửa sạch đất, cắt bỏ lá và rễ con, vẩy lá rồi cắt thành từng đoạn 4-6 cm, phơi hoặc sấy khô.

Dược liệu có vỏ ngoài màu nâu đỏ, có vòng ngang hình gợn sóng, chất cứng bền khó gãy, chất xơ, có mùi thơm nhẹ, không xốp. Từng đoạn khô già, màu vàng nâu, không mốc mọt là loại tốt.

Theo Đông y: Cao lương khương vị cay, tính ấm; vào 2 kinh Tỳ và Vị; có tác dụng ôn trung tán hàn (làm ấm đường tiêu hóa), giảm đau, tiêu thực; chủ trị tỳ vị trúng lạnh, đau bụng do lạnh, buồn nôn tiêu chảy, nghẹn, ăn vào thổ ngược ra (phản vị), thức ăn tích trệ, ngã nước sốt rét...

Cao lương khương được dùng cả trong Đông và Tây y, là vị thuốc giúp kích thích tiêu hóa, chữa đầy hơi, đau bụng, đau dạ dày, sốt rét, sốt nóng, đi lỏng, trúng hàn, nôn...

2. Bài thuốc trị bệnh từ củ riềng (cao lương khương)

Hỗ trợ điều trị viêm dạ dày, đau dạ dày do lạnh: Cao lương khương, hương phụ, hai vị lượng bằng nhau, nghiền bột mịn, luyện với nước gừng và muối hoàn viên; ngày uống 2-3 lần, mỗi lần 3-6g, chiêu thuốc bằng nước ấm.

Trị nôn do trúng lạnh (vị hàn ẩu thổ): Cao lương khương 9g, sao qua, tán bột dùng nước ấm để chiêu thuốc.

Trị suy nhược cơ thể do hư hàn, lạnh bụng, tiêu chảy: Cao lương khương 9g, phục linh 9g, đảng sâm 9g. Sắc uống.

Trị tỳ khí hư nhược, không thiết ăn uống, đau bụng buồn nôn: Cao lương khương 8g, đại táo 1 quả. Sắc với 300ml nước, còn 100ml chia 2 lần uống trong ngày.

Chữa sốt rét: Cao lương khương (tẩm dầu vừng sao), can khương (nướng). Mỗi vị 40g, tán nhỏ, dùng mật lợn hòa vào làm thành viên bằng hạt ngô. Ngày uống 15-20 viên.

Chữa đau bụng tiêu chảy "miệng nôn trôn tháo": Cao lương khương 150g, nướng thơm, sắc với 500 ml rượu, chia làm 3 phần, uống trong ngày.

Trị tâm tỳ đau do lạnh: Cao lương khương 30g, giã nát, lọc lấy cốt, sắc với 600 ml nước, còn 400ml, bỏ bã, thêm vào 60g gạo tẻ nấu cháo ăn.

Chữa đau quặn bụng do nhiễm lạnh: Cao lương khương 12g, hậu phác 9g, đương quy 9g, quế tâm 2g, gừng tươi 9g. Sắc nước uống trong ngày.

Trị đau nhức đầu: Cao lương khương sống, tán nhuyễn, thổi vào trong lỗ mũi nhiều lần cho hắt hơi.

Đắp thuốc chữa trẻ biếng ăn: Cao lương khương, trần bì, đại hoàng, bạch đậu khấu, lượng bằng nhau. Các vị thuốc tán bột mịn, trộn với va-dơ-lin thành cao mềm. Mỗi lần dùng một thìa cà phê cao thuốc, phết lên miếng băng dính vuông, đặt lên rốn rồi dán cố định lại, giữ cao thuốc 8 giờ, mỗi ngày 1 lần, liên tục 7-10 ngày.

BS Vũ Quốc Trung (Theo skđs)