Cây thuốc Câu đằng, gai móc câu, vuốt mèo (Uncaria rhynchophylla)

Câu đằng còn có tên gai móc câu, vuốt mèo. Tại Việt Nam, cây Câu đằng mọc hoang dại nhiều ở vùng thượng du. Bộ phận dùng làm thuốc là thân cành non mang gai móc câu phơi khô của cây câu đằng (Uncaria rhynchophylla (Miq) Jack.), thuộc họ Cà phê (Rubiaceae)]. , là vị thuốc thường dùng trị sốt cao, tăng huyết áp…

Câu đằng có chứa các alkaloids: rhynchophylline, corynoxein, hirsutine, isorhynchophylline, dihydrocadambine, isodehydrocadambine ... Có tác dụng trấn kinh, giãn mạch, hạ huyết áp.

Theo Đông y, câu đằng vị ngọt, tính hàn; vào kinh can và tâm bào. Tác dụng thanh nhiệt, bình can tức phong, chỉ kinh. Dùng trị sốt cao co giật, sốt nóng đau đầu ù tai hoa mắt chóng mặt, đau mắt đỏ. Còn trị thiên đầu thống (đau đầu, đau nhức sâu trong hốc mắt do tăng nhãn áp (glaucome), tăng huyết áp, viêm gan cấp tính...

Liều dùng: 12 - 24g. Không sắc hãm lâu.

Bài thuốc có câu đằng

1. Câu đằng tức phong, cắt cơn kinh giật. Trị chứng phong do nhiệt, kinh giản, co giật: Câu đằng 16g, thiên ma 12g, sừng tê giác 4g, cam thảo 4g, bọ cạp 6g, mộc hương 3g. Sắc uống.
2. Trị sài uốn ván mà kèm theo nội nhiệt (nóng bên trong): Câu đằng 20-30g, thạch cao 8-30g, bạch phụ tử 12-20g, xác ve sầu 4-8g, bọ cạp 12-20g; phối hợp rết 5 con, hoàng cầm 12g, lá dâu 20g, thiên nam tinh 8g. Sắc uống ngày 1 thang.
3. Dùng cho trẻ nhỏ kinh giật sốt cao, sống nóng sốt rét, đau quặn bụng gồng cứng. Trẻ nghiến răng cắn chặt miệng, bụng trướng nôn mửa (kinh phong): Câu đằng 3g, sài hồ 2g, cam thảo 2g, xuyên khung 3g, đương qui 3g, bạch truật 4g, phục linh 4g. Tán bột, chia uống 4 lần trong ngày.
4. Bình can, tiềm dương. Trị đau váng đầu, vật vã, khó chịu không yên do can dương bốc lên. Còn trị đau đầu chóng mặt do tăng huyết áp: Câu đằng 16g, kim ngân hoa 12g, cúc hoa 12g, giun đất 12g, bạc hà 6g. Sắc uống.
5. Trị đau đầu do phong nhiệt: Câu đằng 12g, cúc hoa 12g, trần bì 12g, thạch cao 20g, mạch môn 8g, cam thảo 4g. Sắc uống.
6. Trị tăng huyết áp gây nhức đầu chóng mặt, mặt đỏ, mạch huyền: Câu đằng 12g, lá dâu 12g, cúc hoa 12g, hạ khô thảo 20g. Sắc uống.

Thực đơn chữa bệnh có câu đằng

Thiên ma câu đằng ẩm

Thiên ma 10g, câu đằng 15g, thảo quyết minh 30g. Các vị sắc lấy nước, thêm 15g đường phèn khuấy đếu chia 2 lần uống trong ngày. Dùng cho chứng huyễn vựng (hội chứng tiền đình ốc tai), bệnh thoái hoá đốt sống cổ liên quan đến tăng huyết áp. Còn trị thiểu năng động mạch đốt sống thân nền, vữa xơ động mạch não, thiếu máu, trẻ con sốt cao kinh giật.

Thiên ma câu đằng chi tử ẩm

Thiên ma 10g, câu đằng 30g, chi tử 6g. Sắc lấy nước, thêm 15g đường phèn khuấy đều, chia 2 lần uống trong ngày. Dùng cho người bệnh liệt nửa người, nói khó, đau đầu chóng mặt, cáu gắt giận dỗi (Trúng phong kinh lạc).

Câu đằng đản hoàng thang

Câu đằng 6g, thạch quyết minh 15g, sinh địa 12g, cam thảo sao 2g, phục thần 12g. Phối hợp mẫu lệ sống 12g, a giao 6g, trứng gà 2 quả. Sắc các vị thuốc trong 1 giờ gạn lấy nước, cho a giao nướng vào khuấy cho tan. Sau đó đập trứng gà vào và đun sôi đều, để nguội ăn. Dùng tốt cho phụ nữ bị rối loạn xúc cảm kích ứng, trầm uất, liên quan các rối loạn cơ năng tử cung buồng trứng.

Kiêng kỵ: Người không có phong nhiệt và thực nhiệt cấm uống.

Theo ydhvn.com