Khám Phá Công Dụng Và Cách Sử Dụng Cây Sung Đất (Ficus tikoua)
Cây Sung Đất (Ficus tikoua) là loại cây dược liệu quý với nhiều công dụng trong y học cổ truyền. Được tìm thấy ở các vùng cao của Việt Nam, Trung Quốc và Lào, cây Sung Đất có tác dụng điều khí sinh huyết, cường cân tráng cốt, giải độc, và chữa nhiều bệnh như phong thấp, ho, viêm hầu họng và tuyến sữa không thông. Tìm hiểu về đặc điểm, cách sử dụng và các bài thuốc từ cây Sung Đất.
Sung Đất, SungTico hay Dã Địa Qua - Ficus tikoua Bur., thuộc họ Dâu tằm - Moraceae.
Mô tả: Cây nhỡ bò, nhánh có nhiều rễ phụ. Lá có phiến nhỏ, xoan bầu dục, gốc tròn hay hình tim, gân từ gốc 3, chạy đến hơn 1/2, gân phụ 2 cặp, mặt trên không lông, rất nhám, mặt dưới nâu, có gân lồi thành mạng, mép có răng tù, cuống 6-8mm. Quả ở nhánh riêng, gần như tròn, to 1,2cm, có cuống ngắn, có mùi; hoa đực không cuống.
Hoa tháng 7.
Bộ phận dùng: Thân, rễ, lá quả - Caulis, Radix, Folium et Fructus Fici Tikouae.
Nơi sống và thu hái: Loài phân bố ở Ấn Độ, Trung Quốc, Lào, và Việt Nam; thường mọc ở độ cao 500-2600m trên mặt nước biển, trên đất rừng. Ở nước ta, chỉ mới thấy có trên đường Sapa đi Lô Qui Hồ (Lào Cai). Thu hái lá cây vào mùa hạ, thu hái rễ vào mùa thu, phơi khô dùng. Có nơi dùng toàn cây.
Tính vị, tác dụng: Rễ và lá có vị ngọt, tính ấm; có tác dụng điều khí sinh huyết, cường cân tráng cốt, khư phong trừ thấp, giải độc. Lá chỉ tả. Toàn cây có vị đắng, hơi ngọt, tính bình; có tác dụng kiện tỳ lợi thấp, chỉ tả, thanh phế chỉ khái, tiêu thũng chỉ thống, thư cân hoạt lạc.
Công dụng: Ở Thiểm Tây (Trung Quốc), rễ và lá dùng trị tuyến sữa không thông, gãy xương, phong thấp gân xương đau mỏi, tràng nhạc, đái ra máu. Liều dùng rễ 20-40g, dạng thuốc sắc, dùng ngoài lấy lá tươi giã đắp. Ở Vân Nam, người ta lại dùng toàn cây trị ăn uống không tiêu do trúng độc; lỵ, phong thấp, ho, thấp nhiệt hoàng đản, trẻ em ăn uống không tiêu, đòn ngã và đao chém xuất huyết. Có nơi dùng trị cảm mạo, viêm hầu họng, sưng amydal, viêm niệu đạo. Ở Quảng Tây, cây còn được dùng ngoài trị ung sang thũng độc.
Đơn thuốc: Tuyến sữa không thông: Dùng lá, rễ Sung tico 80g, hầm với 1 kg thịt, chia 3-4 lần ăn.
Ứng dụng trong y học cổ truyền:
Ficus tikoua đã được sử dụng từ lâu trong y học cổ truyền để điều trị nhiều loại bệnh khác nhau:
- Viêm phế quản mãn tính, tiêu chảy và lỵ: Chiết xuất từ cây Sung Đất giúp làm giảm các triệu chứng viêm và cải thiện chức năng tiêu hóa.
- Thấp khớp và các bệnh viêm nhiễm: Cây này có tác dụng kháng khuẩn và kháng nấm, giúp tiêu diệt nhiều loại vi khuẩn và nấm gây bệnh.
Phương pháp tái sinh và nhân giống:
Ficus tikoua có thể được tái sinh và nhân giống nhanh chóng thông qua phương pháp nuôi cấy mô. Điều này không chỉ giúp bảo tồn loài cây quý này mà còn giúp phát triển nó một cách hiệu quả, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của y học hiện đại.
Một số công dụng cụ thể:
- Điều trị tiểu đường: Các nghiên cứu cho thấy chiết xuất từ Ficus tikoua có tác dụng hạ đường huyết và cải thiện chức năng insulin, giúp kiểm soát bệnh tiểu đường hiệu quả.
- Chống viêm và chống oxy hóa: Các hợp chất trong cây có khả năng chống viêm mạnh mẽ, giúp giảm đau và viêm nhiễm trong các bệnh mãn tính.
Kết luận: Cây Sung Đất (Ficus tikoua) không chỉ là một loại cây dược liệu quý giá trong y học cổ truyền mà còn có tiềm năng lớn trong y học hiện đại. Các nghiên cứu hiện đại đã chứng minh hiệu quả của cây này trong việc điều trị các bệnh mãn tính như tiểu đường, viêm nhiễm và các bệnh liên quan đến tiêu hóa. Việc bảo tồn và phát triển cây Sung Đất thông qua phương pháp nuôi cấy mô sẽ giúp bảo vệ loài cây quý này và khai thác tối đa các công dụng của nó trong tương lai.
