Nghiên cứu đặc điểm thực vật của cây thuốc viễn chí hoa vàng (Polygala arillata Buch.- Ham. ex D. Don)

Tóm tắt

Theo các tác giả Viện Dược liệu, chi Polygala L. (họ Viễn chí - Polygalaceae) ở nước ta có khoảng 20 loài, cây phân bố chủ yếu ở các vùng núi cao từ Bắc vào Nam, có 13 loài được sử dụng làm thuốc và đều được gọi với tên viễn chí. Rễ của một số loài Polygala, được gọi là viễn chí, là vị thuốc được sử dụng nhiều trong Y học cổ truyền để chữa ho, tiêu đờm, viêm phế quản, hay quên, giảm trí nhớ, suy nhược. Ngoài tác dụng chính là chữa ho và tăng cường trí nhớ, đồng bào dân tộc Dao đỏ và Mông còn dùng rễ của một số loài Polygala với tác dụng chữa đau nhức xương khớp, làm thuốc bổ, chữa suy nhược cơ thể. Các loài này gồm có Polygala karensium Kurz., P. arillata Buch. - Ham. ex D. Don, P. aureocauda Dunn... Như vậy có rất nhiều loài thuộc chi Polygala được sử dụng trong y học dân gian và y học cổ truyền. Nhằm góp phần định loại, giảm nhầm lẫn, và tiêu chuẩn hóa dược liệu viễn chí, nghiên cứu về đặc điểm hình thái thực vật và vi học của cây viễn chí hoa vàng (Polygala arillata Buch. - Ham. ex D. Don) thu hái tại Sa Pa, Lào Cai.

Phương pháp nghiên cứu

Quan sát, mô tả đặc điểm hình thái của mẫu nghiên cứu tại thực địa, chụp ảnh, thu hái và làm tiêu bản mẫu khô. Xác định tên khoa học bằng phương pháp so sánh hình thái, đối chiếu đặc điểm hình thái với các khóa phân loại thực vật.

Nghiên cứu đặc điểm vi học: Làm vi phẫu rễ, thân, lá theo phương pháp cắt ngang, nhuộm kép.

Kết quả nghiên cứu

Trong nghiên cứu này, đã xác định được tên khoa học của mẫu viễn chí hoa vàng thu hái tại Sa Pa, tỉnh Lào Cai là Polygala arillata Buch. - Ham. ex D. Don, thuộc họ Viễn chí (Polygalaceae), đồng thời, mô tả được đặc điểm hình thái thân, lá, rễ, hoa, quả; đặc điểm giải phẫu thân, lá, và rễ của mẫu dược liệu. Các kết quả của nghiên cứu này là cơ sở về phân loại cho các nghiên cứu tiếp theo về hóa thực vật, tác dụng sinh học và tiêu chuẩn hóa vị thuốc viễn chí hoa vàng.

• Viễn chí, tiểu thảo, nam viễn chí (Polygala sp)