Xạ đen(Celastrus hindsii)

Tìm hiểu cây Xạ đen

Tên khoa học: Celastrus hindsii Benth., 1851

Tên đồng nghĩa: 

Celastrus approximatus Craib
Celastrus axillaris Ridl.
Celastrus cantonensis Hance
Celastrus marianensis Koidz.
Celastrus merrillii Tardieu
Celastrus oblongifolius Hayata
Celastrus racemulosus Hassk.
Celastrus venulosus Wall.[bất hợp lệ]
Flueggea serrata Miq.

Dây gối (PHH), trước đây được các nhà khoa học được gọi là Xạ đen châu Âu (danh pháp hai phần: Celastrus hindsii) là loài thực vật thuộc họ Celastraceae. Chúng được George Bentham miêu tả khoa học đầu tiên năm 1851.

Tránh nhầm với cây xạ đen/xạ đen răng cưa trong dân gian là Ehretia dentata (Cùm cụm răng, PHH), xạ đen/xạ đen Hòa Bình - Ehretia asperula (Dót, PHH) và xạ đen Khánh Hòa - Ehretia sp. (có thể là E. macrophylla hoặc E. acuminata).

Cây xạ đen châu Âu còn có các tên gọi là bách giải, đồng triều, bạch vạn hoa, cây dây gối (thuộc Chi đây gối), hay quả nâu, hoặc cây ung thư (dân tộc Mường, Việt Nam).

Đặc điểm thực vật học

Xạ đen thuộc loại cây dây leo thân gỗ, nhánh cây buông ra leo bám dài, mọc thành búi, dễ trồng. Thân cây dạng dây dài 3-10m. Cành tròn, lúc non có màu xám nhạt, không có lông, sau chuyển sang màu nâu, có lông, về sau có màu xanh. Phiến lá hình bầu dục xoay ngược, thường có 7 cặp gân phụ, bìa có răng thấp, mặt lá không có lông, lá không rụng theo mùa, cuống lá dài 5 - 7mm. Chùm hoa ở ngọn hay ở nách lá, dài 5 – 10 cm. Cuống hoa 2 - 4mm. Hoa mẫu 5. Cánh hoa trắng, Hoa cái có bầu 3 ô. Quả nang hình trứng, dài cỡ 1 cm, nổ thành 3 mảnh. Hạt có áo hạt màu hồng. Ra hoa tháng 3 - 5; Ra quả tháng 8 - 12.

Tác dụng

Xạ đen có tác dụng chữa bệnh như thông kinh, lợi tiểu, chữa ung nhọt và lở loét, phòng ngừa ung thư, tiêu viêm, mát gan mật, giúp cơ thể loại trừ độc tố.

Theo Đông y, cây xạ đen có vị đắng chát, tính hàn, có tác dụng hữu hiệu trong điều trị mụn nhọt, ung thư, tiêu viêm, giải độc, những người mắc huyết áp cao, giảm tiết dịch, tăng cường sức đề kháng của cơ thể. Theo wiki

----------

Cây xạ đen là gì?

Cây xạ đen, còn được gọi là cây hắc tiết (tên khoa học Celastrus hindsii Benth et Hook), là một loại cây thân gỗ thuộc họ mộc hương. Cây này có nguồn gốc từ châu Âu, nhưng hiện nay được trồng và phân bố rộng rãi ở nhiều khu vực trên thế giới.

Cây xạ đen có nguồn gốc từ châu Âu và hiện nay được trồng phổ biến ở nhiều khu vực trên thế giới

Cách nhận biết cây xạ đen

Cây xạ đen phổ biến ở vùng rừng núi như Hòa Bình, Thanh Hóa, Ninh Bình và thường xuất hiện tự nhiên. Có chiều cao khoảng 3-10 mét mọc thành dạng bụi. Cây non có màu xám nhạt và không có lông, trong khi cây trưởng thành có màu xanh nâu và phủ đầy lông.

Lá của cây xạ đen mọc riêng lẻ, hình bầu dục với đầu nhọn, chiều dài lá từ 7-12cm và chiều rộng từ 3-5cm. Mép lá có răng cưa ngắn và cuống lá tương đối ngắn, chỉ từ 5-7mm. Hoa của cây có 5 cánh màu trắng mọc thành chùm ở nách hoặc đỉnh lá. Quả xạ đen tròn và dài khoảng 1cm, ban đầu có màu xanh và khi chín chuyển sang màu vàng, sau đó tách thành 3 phần. Cây xạ đen ra hoa vào mùa xuân và cho quả từ mùa thu đến mùa đông.

Phân loại cây xạ đen

Cây xạ đen là tên gọi tiếng Việt chỉ đến một loạt các loại cây khác nhau, thậm chí khác họ nhau. Trong số những loại này, hai loại phổ biến và đáng chú ý nhất là:

Cây xạ đen châu Âu hay cây xạ đen Ấn Độ, tên khoa học Celastrus hindsii Benth et Hook, thuộc họ Dây gối (Celastraceae).

Cây xạ đen Hòa Bình, loài cây phổ biến và hiện đang được sử dụng rộng rãi, có tên khoa học là Ehretia asperula Zoll. et Mor., thuộc họ Vòi voi (Boraginaceae).

Thành phần cây xạ đen

Cây xạ đen chứa nhiều thành phần có lợi cho sức khỏe, bao gồm:

• Flavonoid:Có vai trò chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương của các gốc tự do.
• Anthocyanin: Chất này tạo nên màu sắc đặc trưng của quả xạ đen và có khả năng chống vi khuẩn, chống viêm và bảo vệ sức khỏe tim mạch.
• Kẽm, kali, canxi và vitamin C: Có vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe chung và hỗ trợ chức năng của cơ thể.
• Acid chlorogenic và acid caffeic: Đây là các chất chống oxy hóa mạnh mẽ, có khả năng làm giảm viêm và bảo vệ tế bào.
• Triterpenoid: Có tính kháng vi khuẩn và kháng nấm, giúp hỗ trợ hệ miễn dịch chống lại các tác nhân gây bệnh.
• Chất saponin: Có tính chống viêm và kháng vi khuẩn, giúp hỗ trợ quá trình làm lành vết thương và cải thiện sức khỏe nói chung.

Các thành phần này kết hợp tạo nên hiệu quả của cây xạ đen trong việc hỗ trợ sức khỏe và điều trị một số bệnh lý. Tuy nhiên, việc sử dụng nên được thực hiện cẩn thận và theo sự hướng dẫn của chuyên gia y tế hoặc người có kinh nghiệm để tránh tác dụng phụ không mong muốn.

Công dụng của cây xạ đen

Cây xạ đen có nhiều công dụng có lợi cho sức khỏe và được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau:

• Hỗ trợ điều trị các bệnh về gan
• Ngăn chặn các khối u, phòng ngừa ung thư
• Kháng viêm, điều trị mụn nhọt, vết lở loét trên da
• Hỗ trợ làm giảm triệu chứng mất ngủ, suy nhược thần kinh
• Cây xạ đen có thể cải thiện triệu chứng mất ngủ
• Phòng chống một số bệnh như cột sống, xương khớp, ổn định đường huyết, ngăn ngừa xơ vữa động mạch, tăng cường sức đề kháng.

Cách sử dụng cây xạ đen

Việc sử dụng cây xạ đen đòi hỏi tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ, không nên tự ý sử dụng. Dưới đây là hướng dẫn cụ thể:

• Bộ phận cây xạ đen được sử dụng: Cành, lá và thân của cây xạ đen có thể được sử dụng. Lá có thể thu hoạch bất kỳ thời điểm nào trong năm, nhưng cành và thân thu hoạch tốt nhất khi cây đã già, bởi lúc đó hàm lượng dược tính của cây cao nhất.
• Liều lượng sử dụng xạ đen: Liều lượng sử dụng cây xạ đen thay đổi tùy thuộc vào loại thuốc hoặc dạng dược liệu cụ thể. Khuyến cáo mỗi ngày chỉ nên sử dụng tối đa 70g cây xạ đen.

Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, trước khi sử dụng, bạn hãy tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế hoặc bác sĩ.

Những lưu ý khi sử dụng cây xạ đen

Dưới đây là những hướng dẫn quan trọng khi sử dụng cây xạ đen để bảo đảm an toàn và hiệu quả:

• Trước khi sử dụng cây xạ đen, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để đảm bảo sức khỏe an toàn.
• Tuân thủ liều lượng khuyến nghị để tránh tác dụng phụ như tụt huyết áp hoặc chóng mặt.
• Sử dụng thuốc hoặc trà từ cây xạ đen ngay sau khi nấu hoặc hãm để tránh vấn đề tiêu hóa.
• Tránh sử dụng xạ đen cho người mang thai, cho con bú, hoặc bệnh nhân thận mà không có sự hướng dẫn từ bác sĩ.
• Không tự tăng/giảm liều lượng hoặc kết hợp với các loại dược liệu khác mà không có hướng dẫn từ chuyên gia y tế.
• Uống thuốc Tây và bài thuốc từ cây xạ đen cách nhau 30 phút để tránh tương tác.
• Tránh thức uống có cồn khi sử dụng cây xạ đen, vì có thể ảnh hưởng đến tác dụng của nó.

Thông tin nghiên cứu cây xạ đen

1. nghien-cuu-tac-dung-uc-che-te-bao-ung-thu-va-chong-oxy-hoa-cua-la-xa-den-celastrus-hindsii-benth-et-hook.pdf

2. Tối ưu hóa quy trình ly trích cao chiết lá xạ đen (Celastrus hindsii) giàu polyphenol, flavonoid có hoạt tính kháng oxy hóa và kháng đái tháo đường in vitro.pdf

3. NHÂN GIỐNG CÂY XẠ ĐEN (Celastrus hindsii Benth.pdf

4. Nghiên cứu tác dụng ức chế tế bào ung thư và chống oxy hóa của lá xạ đen (Celastrus hindsii Benth et Hook.).pdf