Thiên niên kiện Côn Đảo là loài dược liệu mới được mô tả, công bố.

Hàng Loạt Loài Cây Quý Được Phát Hiện

PGS.TS Đặng Văn Sơn và nhóm nghiên cứu đã xây dựng thành công cơ sở dữ liệu về tài nguyên cây dược liệu trên các đảo lớn gần bờ vùng Nam Bộ. Đây là khu vực mà trước đây chưa có nhiều công trình nghiên cứu chuyên sâu về nguồn tài nguyên này. Nghiên cứu đã góp phần quan trọng vào việc quản lý, bảo tồn và sử dụng bền vững nguồn dược liệu quý giá tại khu vực này.

Trong quá trình khảo sát tại các đảo lớn như Phú Quốc, Côn Đảo, Nam Du, Hòn Sơn, Hòn Tre và Long Sơn, nhóm nghiên cứu đã phát hiện được 1.113 loài cây thuộc 620 chi và 166 họ của 4 ngành thực vật bậc cao có mạch, bao gồm: ngành Thông đất (Lycopodiophyta), ngành Dương xỉ (Polypodiophyta), ngành Thông (Pinophyta) và ngành Ngọc lan (Magnoliophyta). Đặc biệt, trong số này có 99 loài cây dược liệu nằm trong danh sách cần bảo tồn theo Sách Đỏ Việt Nam.

Nhóm nghiên cứu đã thu thập được 351 mẫu tiêu bản dược liệu, trong đó xây dựng thành công cơ sở dữ liệu số cho 117 loài cây dược liệu với 300 số hiệu mẫu. Những dữ liệu này được lưu trữ và quản lý bằng phần mềm BRAHMS, đồng thời tương thích với hệ thống dữ liệu toàn cầu GBIF, giúp theo dõi và quản lý tài nguyên một cách khoa học và hiệu quả.

Phát Hiện Loài Mới Và Phân Lập Hoạt Chất Quý

Trong số các loài dược liệu được ghi nhận, có một loài mới được phát hiện và công bố cho khoa học là Thiên niên kiện Côn Đảo (Homalomena perplexa K.Z.Hein, Vuong, Bao & V.S.Dang*), được tìm thấy tại Vườn Quốc gia Côn Đảo. Loài này đã được công bố trên tạp chí quốc tế Taiwania.

Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu cũng phân lập và xác định cấu trúc của 4 hợp chất từ cây Đại cán tam sắc (Macrosolen tricolor), một loài cây dược liệu có tiềm năng cao. Hoạt tính sinh học của các hợp chất này cho thấy khả năng ức chế tế bào ung thư vú và kháng viêm hiệu quả.

Hướng Tới Việc Nhân Giống Và Phát Triển Dược Liệu Quý

PGS.TS Đặng Văn Sơn nhấn mạnh rằng nguồn tài nguyên cây dược liệu ở các đảo lớn gần bờ vùng Nam Bộ vô cùng phong phú và đa dạng. Nhiều loài dễ trồng, có khả năng thích nghi tốt với điều kiện khí hậu biển đảo và có giá trị kinh tế cao như Sâm Côn Đảo, Kỳ nam kiến, Huyết rồng, Mỏ quạ nam, Hồng sim, Thiên niên kiện, Núc nác, Đại cán tam sắc,... Nhóm dược liệu này cần được tiếp tục nghiên cứu sâu về mô hình trồng và nhân giống tại địa phương, giúp cải thiện thu nhập cho người dân vùng biển đảo.

Không chỉ vậy, nhiều loài cây còn là nguồn nguyên liệu để chiết xuất và tinh chế các hoạt chất sử dụng trong các chế phẩm sinh học như viên nang, viên nén, trà hòa tan và siro. Những sản phẩm này không chỉ dễ sử dụng mà còn có hiệu quả cao và chi phí thấp, mở ra nhiều cơ hội cho việc phát triển các sản phẩm chăm sóc sức khỏe từ dược liệu.

Nhóm nghiên cứu cũng ghi nhận được 20 bài thuốc dân gian của người dân địa phương có sử dụng dược liệu, đặc biệt là sự kết hợp của nhiều loài trong một bài thuốc để tăng hiệu quả điều trị. Tuy nhiên, nhiều hòn đảo xa bờ vẫn chưa được khảo sát kỹ lưỡng, và nhóm mong muốn tiếp tục mở rộng nghiên cứu để xây dựng cơ sở dữ liệu toàn diện hơn về các loài dược liệu quý.

Tương Lai Phát Triển Dược Liệu Từ Đảo Lớn

PGS.TS Đặng Văn Sơn khẳng định, việc xác định và phân lập các loài cây dược liệu quý có ý nghĩa rất lớn đối với việc phát triển kinh tế địa phương và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Những loài cây chứa hoạt chất quý hiếm này có tiềm năng phát triển rất lớn khi được nhân giống và trồng rộng rãi tại các khu vực đảo.

Với hơn 200 bài báo khoa học, trong đó hơn 100 bài được đăng trên các tạp chí quốc tế danh mục SCI/SCIE, PGS.TS Đặng Văn Sơn và nhóm cộng sự đang nỗ lực không ngừng để mở ra cánh cửa mới trong nghiên cứu và phát triển dược liệu quý tại Việt Nam.