Bệnh sốt xuất huyết ở trẻ và những điều mẹ cần biết

Bệnh sốt xuất huyết ở trẻ là gì?

Sốt xuất huyết ở trẻ em là bệnh truyền nhiễm do vi trùng Dengue gây ra. Người bệnh sẽ có các triệu chứng sốt cao dẫn đến xuất huyết da, niêm mạc và trụy tim mạch. Bệnh có thể dẫn đến tử vong nếu không điều trị kịp thời, đúng cách.

Vật truyền bệnh từ người sang người là muỗi vằn. Loại muỗi này thường cư trú ở trong góc tối, nơi ẩm thấp và hoạt động bất kể ngày đêm. 

Nguyên nhân gây bệnh sốt xuất huyết ở trẻ

Trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ cũng như người lớn đều có chung 2 nguyên nhân gây bệnh:

- Do siêu vi trùng Dengue

- Muỗi vằn hút máu người mắc bệnh mang đến cho người lành

Trẻ bị sốt xuất huyết cần phải được xác định trong 3 ngày kể từ ngày đầu tiên bé sốt. Các mẹ nên lưu ý thời điểm đó có phải đang trong giai đoạn bùng phát dịch sốt xuất huyết ở trẻ em, xung quanh có ai đang mắc bệnh hay không.

Những triệu chứng thường gặp khi trẻ bị sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết thường có 3 giai đoạn chính. Đó là giai đoạn đầu, giai đoạn nguy cấp và giai đoạn phục hồi sau sốt. Ở mỗi giai đoạn, bệnh sẽ có những triệu chứng khác nhau.

Triệu chứng sốt xuất huyết ở trẻ em giai đoạn đầu

Triệu chứng điển hình ở giai đoạn này là sốt. Thân nhiệt bé tăng nhanh lên 39-40 độ C kèm theo các biểu hiện: mệt mỏi, đau khớp, đau đầu, chán ăn, nôn, buồn nôn. Một số bé lớn hơn sẽ nhức đầu, đau hốc mắt, mệt mỏi, đau nhức cơ và khớp.

Cơn sốt liên tục, kéo dài khoảng 2-6 ngày, sốt cao có thể kèm co giật. Một số trẻ có biểu hiện sốt 2 pha: sốt 1-2 ngày đầu, ngưng sốt 3-4 ngày, sốt trở lại ngày thứ 5-6.

Sau sốt 2-3 ngày, trẻ có thể xuất huyết dưới da là các ban đỏ dạng chấm, mảng bầm tím, chảy máu cam, chảy máu chân răng và nội tạng (xuất huyết tiêu hóa, xuất huyết não, chảy máu phổi, chảy máu trong cơ).

Ngoài ra, bé còn có các dấu hiệu bệnh sốt xuất huyết điển hình như: 

- Quấy khóc

- Bỏ bú, chán ăn

- Buồn nôn, nôn trớ

- Mệt mỏi

- Xung huyết ở da (xuất huyết ở lỗ chân lông)

- Chảy máu chân răng

Triệu chứng sốt xuất huyết ở trẻ em giai đoạn nguy cấp

Trẻ rơi vào giai đoạn này khi bệnh đã diễn tiến từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 6. Lúc này virus đã làm suy yếu hệ miễn dịch, số lượng bạch cầu, tiểu cầu giảm đáng kể… Ngoài ra, ở giai đoạn này, bé còn có các dấu hiệu như dịch tràn phổi gây sưng phù ở bụng, xuất huyết nghiêm trọng, phù nề vùng ổ mắt, tiểu ra máu, chảy máu mũi, tụt huyết áp, đầu và tứ chi lạnh. Tình trạng này rất dễ khiến trẻ tử vong nếu không được chữa trị kịp thời.

Giai đoạn hồi phục ở trẻ em sau sốt xuất huyết

Đây là giai đoạn bé dần hồi phục nếu được chăm sóc và chữa trị kịp thời. Sau 2-3 ngày qua khỏi giai đoạn nguy hiểm, bé bắt đầu hạ sốt. Đồng thời bé có cảm giác thèm ăn, khát nước. Số lượng tiểu cầu, bạch cầu tăng lên (khi làm xét nghiệm).

Phương pháp điều trị khi trẻ bị sốt xuất huyết

Khi nhận thấy trẻ có dấu hiệu sốt xuất huyết, cần lập tức đưa trẻ đi khám và chẩn đoán. Sau đó, phần lớn trẻ em bị sốt xuất huyết đều có thể được điều trị tại nhà.

Khi trẻ sốt cao ≥ 39 C, cho trẻ uống thuốc hạ sốt Paracetamol đơn chất với liều 10-15mg/kg cân nặng. Uống lặp lại 4-6 giờ một lần nếu trẻ sốt. Lau người bằng nước ấm để tránh biến chứng sốt cao, gây co giật.

Về chế độ ăn, nên cho trẻ ăn thức ăn loãng, dễ tiêu, chia làm nhiều bữa nhỏ. Không nên cho bé dùng thực phẩm có màu đen hoặc đỏ sẫm như thanh long, dưa hấu, củ dền… để tránh trường hợp trẻ đi ngoài phân đen hoặc đỏ, gây nhầm lẫn với xuất huyết tiêu hóa. Trẻ cần được nghỉ ngơi, hạn chế vận động trong giai đoạn sốt để tránh xuất huyết nặng.

Nếu trẻ tự nhiên bồn chồn, kích thích vật vã, lừ đừ, đau bụng vùng gan tăng, da xung huyết nhưng chân tay lạnh, nôn ra máu hoặc đi ngoài máu tươi, tiểu ít… thì phải nhập viện ngay. Đối với trường hợp bệnh diễn biến nặng, nếu bé được nhập viện theo dõi và chăm sóc kịp thời, tỷ lệ tử vong sẽ giảm từ 20% xuống còn 1%.

Cách phòng tránh bệnh sốt xuất huyết ở trẻ

Sốt xuất huyết hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và vaccine phòng ngừa. Cách phòng bệnh tốt nhất là diệt muỗi, lăng quăng (bọ gậy), phòng chống muỗi đốt cho bé và cả gia đình để tránh lây truyền bệnh. 

Để phòng bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em, bạn cần lưu ý một số vấn đề cơ bản sau:

- Không cho bé chơi gần những nơi ao tù nước đọng, nhiều cây cối, góc tối. Đặc biệt là vào sáng sớm hoặc khi trời tối.

- Cho con mặc quần áo dài tay khi vui chơi ngoài trời

- Mắc màn khi ngủ

- Dùng bình diệt muỗi, nhang muỗi để xua muỗi

- Thường xuyên dọn dẹp nhà sạch sẽ. Nhất là các vị trí: gầm bàn, gầm tủ, kệ sách...

- Nếu gia đình có người mắc bệnh, mọi thành viên trong gia đình phải ngủ màn. Cách ly người bệnh để tránh  muỗi đốt người bệnh và truyền virus cho người khác.

Những điều tuyệt đối nên tránh khi trẻ mắc sốt xuất huyết

- Cạo gió, cắt lể: Làm đau và có thể gây chảy máu, nhiễm trùng trẻ. 

- Tự ý cho uống thuốc aspirin: Có thể gây chảy máu dạ dày.

- Không cho trẻ sốt xuất huyết truyền dịch tại các phòng khám tư hoặc cơ sở y tế không đủ điều kiện.

Theo Phương Đông